در خلال ماه های پاییز و زمستان، برخی از افراد از نشانه های افسردگی رنج می برند. نشانه هایی که به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر می شوند. این نشانه ها اغلب با رسیدن فصل بهار، پراکنده شده و در ماه های تابستان بهبود می یاند. وجود این وضعیت برای برخی از افراد، علامتی است که نشان می دهد آنان از اختلال عاطفی فصلی رنج می برند.
نشانه ها:
نشانه ها معمولا در ماه های سردتر پاییز و زمستان که زمان تابش آفتاب در طی روز کاهش می یابد، ظاهر می شوند. شدت نشانه های افسردگی ممکن است خفیف تا متوسط باشند، اما امکان دارد که شدیدتر هم بشوند. کسانی که در ساختمان هایی با پنجره های اندک یا کوچک کار می کنند، ممکن است در تمام طول سال این علایم را تجربه کنند. بعضی از افراد هم ممکن است در ایامی که وضع هوا چندین روز پیاپی ابری و مه آلود است، متوجه تغییرات خلقی خود باشند. نشانه های شایع اختلال عاطفی فصلی شامل موارد زیر می شوند، اما به این نشانه ها محدود نمی باشند:
- ضعف جسمی و خواب آلودگی
- بی علاقگی به انجام فعالیت های معمول
- گوشه گیری و انزوای اجتماعی
- افزایش میل به خوردن کربوهیدرات ها(سیب زمینی، نان، برنج) و شیرینی ها
- افزایش وزن
- مشکل تمرکز
البته افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی ممکن است همه این نشانه ها را تجربه نکنند. برای مثال، با افزایش میل به خوردن کربوهیدرات ها، ممکن است سطح انرژی جسمی آنان طبیعی مانده و احساس ضعف نداشته باشند.
در موارد بسیار اندکی، عود سالیانه اختلال به جای پاییز و زمستان، در تابستان اتفاق می افتد که احتمالا به دلیل پاسخ به گرما یا رطوبت زیاد است. برای این افراد، افسردگی با نشانه های بی خوابی، کاهش اشتها، کاهش وزن، بی قراری یا اضطراب مشخص می شود.
عوامل رشد اختلال:
بررسی ها نشان داده است که ساعات کوتاه تر نور روزانه و کمبود آفتاب زمستانی، می تواند سبب ایجاد عدم تعادل زیست شیمیایی در مغز شود. امری که با بروز اختلال عاطفی فصلی، ارتباط دارد. به عبارت دیگر، همان طور که نور خورشید در فعالیت های فصلی حیوانات تاثیر دارد، تغییرات تابش نور در این فصول، در شرایط خلقی انسان ها نیز تاثیر گذار است. چرا که انسان ها نیزتغییر در ساعت زیست شناختی درون خود را درک نموده و ممکن است در تنظیم برنامه های روزانه خود با مشکل مواجه می شوند.
اثر ملاتونین، هورمون مرتبط با خواب، نیز در رشد اختلال عاطفی فصلی تایید شده است. میزان ترشح این هورمون، که با افسردگی نیز پیوند خورده است، در تاریکی و کمبود نور افزایش می یابد. وقتی روزها کوتاه تر و کم نورتر می شوند، ملاتونین بیشتری تولید می شود. پژوهشگران ثابت کرده اند که تابش نور ملایم، در ساختار شیمیایی مغز تفاوت هایی را ایجاد می کند. برخی از شواهد حاکی از این است که هر چه محل زندگی افراد دورتر از خظ استوا باشد، بیشتر امکان دارد به این اختلال دچار شوند. با این حال، واقعیت این است که عوامل نهایی موثر در رشد اختلال عاطفی فصلی هنوز شناخته نشده است.
سخت ترین ماه ها برای افراد مستعد به اختلال عاطفی فصلی، دی و بهمن است. این اختلال در هر سنی ممکن است آغاز شود، اما میانگین سن شروع آن، بین 18 تا 30 سالگی است.
درمان:
افزایش مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور خورشید، می تواند نشانه های اختلال عاطفی فصلی را بهبود بخشد. این کار با قدم زدن طولانی در خارج خانه یا تغییر چینش وسایل منزل یا محل کار، میسر است به نحوی که شخص بتواند در طول روز در کنار پنجره قرار گیرد.
اگر نشانه های افسردگی شخص به حدی شدید است که بر جریان زندگی روزمره او اثر منفی داشته باشد، نور درمانی ( فتوتراپی ) به عنوان یک گزینه درمانی موثر پیشنهاد می شود. این شکل از درمان، شامل مواجهه بیمار با نور بسیار درخشان ( معمولا از لامپ فلورسنت مخصوص ) بین 30 تا 90 دقیقه به صورت روزانه در فصل زمستان است. استفاده از جلسات روان درمانی و در برخی موارد، تجویز داروهای ضد افسردگی، نتایج بهتری به دست داده است. اگر شما نیز احساس می کنید از اختلال عاطفی فصلی رنج می برید، جستجو برای دریافت خدمات درمانی تخصصی، امری بسیار مهم است.
تذکر: در تشخیص اختلال عاطفی فصلی، ممکن است این عارضه با بیماری های دیگری هم چون کم کاری تیرویید، هیپوگلیسمی و برخی از عفونت های ویروسی، اشتباه شود. یا برای بعضی از افراد ممکن است تشخیص این اختلال با وضعیت های جدی تری هم چون افسردگی شدید یا اختلالات دوقطبی، جا به جا شود. از این رو ارزیابی دقیق آن ضروری است.
با این حال، اگر احساس کردید که افسردگی شما شدید است یا تجربه افکار خودکشی را دارید، فورا با یک پزشک برای انتخاب نوع درمان مشورت نمایید یا به نزدیک ترین درمانگاه یا بیمارستان مراجعه کنید. یک متخصص بهداشت روان می تواند نشانه ها را تشخیص دهد و گزینه های درمانی را به شما پیشنهاد نماید. با گذراندن یک دوره درمانی درست، اختلال عاطفی فصلی، قابل مدیریت و کنترل خواهد بود.
شکیبا باشید...